TARİHÇE
Yörenin bilinen en eski halkı İ.Ö. 1500’lerde yaşayan Azizi ve Ayyaş’lar dır.
Yapılan araştırmalarda elde edilen bilgiler İ.Ö. 3000-2000 arasında tarihlenen ilk Tunç Çağının İlçeye bağlı Bayrampaşa Köyünün batısındaki evcikler tepesi Höyüğü ve Gökçelere Kasabası içindeki (Pulur) Höyüğü ilk tunç çağına ait çanak çömlek buluntuları ile önem kazanmıştır.
Katman kesitlerinde rastlanan karbon ve kül dokuları, İlk Tunç çağında Pulur Höyüğünün bir yangın geçirdiğini ortaya koymaktadır. Daha sonraki katmanlardan elde edilen çanak çömlek buluntuları ise buradaki yerleşin İ.Ö. 1000’de de sürdüğünü göstermektedir.
Yörenin Urartu, Kimler, İskitler, Med, Pers, Pontus, Roma, Bizans,Arap,Selçuklu ve Osmanlı idaresi altına girdiği bilinmektedir. Osmanlı döneminde yörede Müslüman,Ermeni ve Rum halklarının yaşadığı Osmanlı kayıtlarından anlaşılmaktadır.
Yörenin 1410’da Karakoyunluların, 1467’de Akkoyunluların egemenliği altına girdiği bilinmekte olup, 1473’de Fatih Sultan Mehmet’in Otlukbeli Savaşının geçtiği alanın büyük bir bölümü ve Akkoyunluların mekanı Demirözü İlçesi sınırları içerisindedir.
Osmanlı döneminde yörede Müslüman, Ermeni ve Rum halkların birlikte yaşadığı Osmanlı kayıtlarından anlaşılmaktadır.
Cumhuriyet kurulmasından önce bucak merkezi olan ilçe, 1968 yılında Belediye teşkilatına kavuşmuş, 4 Temmuz 1987 gün ve 19507 sayılı resmi gazetede yayınlanan 3392 kanunla ilçe olmuştur.
COĞRAFİ YAPI
Demirözü İlçesi 39-50 Kuzey enlem, 39-51 Doğu boylamda olup, Bayburt Merkez Gümüşhane (Köse-Kelkit) ve Erzincan (Çayırlı-Otlukbeli) İlleri ile çevrilidir. Doğu Karadeniz Bölgesinde yer almaktadır. Rakım 1680 m.dir. Yüzölçümü 520 Km2 dır. İlçenin çevresi birbirine çok yakın tepeciklerden oluşmaktadır. En yüksek tepeleri Otlukbeli tepesi (2485 Metre) ve Pulur Dağı (2185 Metre) dır.
İlçede sıcaklığın düşük, yağışın az oluşu nedeniyle doğal örtü zengin değildir. Dağınık şekilde ağaç ve ağaçlıklar vardır. İlçenin yüksek olan yerlerinde ise doğal örtüyü çayır otları oluşturmaktadır. İlçede Yakup abdal, Petekli, Elmalı, Kalecik, Serenli ve Kavaklı köyleri ile Gökçelere Beldesinde ormanlık alanlar bulunmakta ise de bu alanlar çok dar bir alanda ve yetersiz vaziyettedir.
Yer altı kaynak suları bakımından da fakir olan İlçede Beşpınar (Lori) deresi ile Gökçelere (Pulur) deresi akarsu olarak bulunmaktadır. 1996 yılında temeli atılan Demirözü sulama Barajı bittiğinde İlçenin bitki örtüsünde ve ikliminde büyük ölçüde değişikliklere sebep olacaktır.
EKONOMİK DURUM
İlçe halkının sosyal alandaki ihtiyaçlarını karşılayacak müesseseler oldukça kısıtlıdır. İlçede sinema, tiyatro vs. yoktur. İlçede işsiz sayısının fazla olması ve başka bir sosyal faaliyetin olmaması özellikle erkekleri kahvehanelerde oturmaya mahkum etmektedir. İlçe’de 7 Çay ocağı, 2 Kahvehane ve 1 adet de tekel bayii bulunmaktadır. Ayrıca İlçemizde 1 eczane, 3 ekmek fırını, 2 pide salonu, 1 lokanta 3 internet Cafe, 2 Kırtasiye, 2 Kasap vs. bulunmaktadır. İlçe halkının tek eğlencesi Spor salonunun faaliyete geçmesi ile özellikle gençlere yeni imkan sağlamıştır. İlçede Demirözü Futbol Takımı 1 nci Amatör kümede mücadele etmektedir. İlçemizde kapalı tribünlü bir futbol sahası mevcuttur.
İlçenin ekonomik hayatını Tarım ve Hayvancılık oluşturmaktadır. İlçede Sanayi faaliyetleri bulunmamaktadır. Halkın büyük çoğunluğunu tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Geçim kaynağı tarım ve hayvancılığa dayanan İlçemizde, hemen hemen her aile bu işlerle uğraşacak kadar hayvan ve araziye sahip değilse de genel geçim kaynağı budur. İlçe Merkezi ve köylerinde hayvan alım-satımı şeklinde küçük ticari faaliyetler de yapılmaktadır.
Yine merkezde ve köylerde küçük esnafın yaptığı ticari çalışmalar ile küçük çaplı yük ve yolcu taşımacılığı da gelir kaynakları arasındadır. Ayrıca büyük şehirlerde ve yurt dışında çalışmak oldukça yaygın bir geçim şeklidir. Tarım ve Hayvancılık aile işletmesi şeklinde kendisini göstermektedir. Bu da küçük bir ölçekte de olsa mal alım satımını oluşturmaktadır. Ancak bu yeterli düzeyde gerçekleşmemekte, dışa açık olmamaktadır.
Tarım faaliyeti coğrafi şartlar nedeniyle verimsiz ve sınırlı bir bitki örtüsünü oluşturmaktadır. Sulanabilir alanlar Beşpınar ve Pulur deresi ile Eymur göleti çevresindedir. Sulu tarım daha ziyade şeker pancarı üretimine yönelik yapılmaktadır. İlçede Buğday, Arpa,Mercimek,Patates ve Yem bitkileri yetiştirilmektedir. Gökçedere göleti bitirilmiş, inşasına başlanan Demirözü sulama barajı bitirildiğinde bölgenin tarımsal potansiyeli büyük oranda gelişecektir.
Yörede hayvancılık en önemli geçim kaynağı olmasına rağmen mer’a hayvancılığı dışına çıkılmamıştır. Hayvanlar canlı olarak satıldığından et ve süt mamülleri değerlendirilmektedir. Demirözü Merkezde hafta sonları hayvan pazarı ve semt pazarı kurulmaktadır. İlçede el sanatlarına ilgi yok denecek kadar azdır.
İlçe merkezi ve köylerde halkın oturduğu konutların büyük çoğunluğu sağlık şartlarına uymayan halkın kendi imkanları ile yaptırdığı toprak evler oluşturmakta iken,halkın yeni betonarme evler yapmaya başladığı görülmektedir. Kapalı bir toplum yapısının hüküm sürdüğü İlçede sosyal ve kültürel anlamda hizmet sunan birimler yoktur. İlçe insanının ekonomik açıdan yeterli olmayan gelirine ve aşırı göçe rağmen toplumsal dayanışma İlçe halkının en güzel özelliğidir.
İlçe İl merkezine 30 Km. lik bir asfalt yolla bağlı olup, İlçe’de belde ve köylerden ulaşım sağlayan minibüs seferleri mevcuttur.
EĞİTİM DURUMU
1988 Yılında teşkilatlanmasını sağlayan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Demirözü Belediyesinden satın alınan hizmet binasında 1 Müdür 1 Şube Müdürü 3 Şef , 4 Memur,1 teknisyen ve 1 Hizmetli ile faaliyetini sürdürmektedir.
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 1 Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü, 1 Lise 2 Pansiyonlu İlköğretim Okulu Beşpınar Şehit Gürcan YAVUZ İlköğretim okulu, Gökçedere İlköğretim Okulu Kalecik İlköğretim Okulu olmak üzere 5 Müstakil sınıflı 12 Birleştirilmiş sınıflı İlköğretim Okulu bulunmaktadır.
Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü kendi binasında, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü hizmet binasında, Demirözü Lisesi ise Mustafa KÖSEOĞLU tarafından yaptırılan binada diğer okullar kendi binalarında,Gökçedere Lisesi kendi binasında eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdürmektedir.
NÜFUS DURUMU
2010 Adrese Dayalı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre İlçe Nüfusu 8688 dir. Bu nüfusun 2158’i Merkezde, 2351’i Gökçedere Beldesinde, 525’i Beşpınar Beldesinde olmak üzere 3654’ü köylerde yaşamaktadır.
İlçede büyük oranda göç olayı mevcuttur. 2007 Yılı Adrese Dayalı Nüfus sayımına göre 9570 dir. Yöre nüfusunun tamamı müslüman olup, başka din ve milletlere mensup insanlar bulunmamaktadır.Kayıtlı nüfus 73 bin, işlem gören nüfus 39 bin’dir.
ULAŞIM VE ALTYAPI
İ-a) ELEKTRİK :
İlçe Merkezi, bağlı köyler ve Beldelerimizde elektrik mevcuttur. Köylerimizde 1610 İlçe Merkezinde ise 701 olmak üzere toplam 2311 Adet abone mevcuttur. İlçemiz için aylık ortalama tüketilen enerji miktarı 185.000 KW dır.
İ-b) SU KANALİZASYON :
Demirözü Kaymakamlığı KHGB tarafından (KÖYDES) 6 köyümüzün 13.800 metre içme suyu şebeke hattı değiştirilmiştir. 2 köyümüze 2700 merte ek kaynaktan içme suyu getirilmiş,1 köyümüze 3750 metre sulama kanalı yapılmış,1 köyümüze sulama bendi yapılmış,2 köyümüze 100 M3 lük su deposu yapılmış,Demirözü-Beşpınar grup yoluna 4 menfez yapılmış olup,Yakupabdal köyü göletine günübirlik bir tesis yapılmıştır.
İ-c) YOL :
İlçemiz İl merkezine 30 Km. olup, asfaltı yapılmıştır. Bunun dışında köylerimizde KÖYDES programı çerçevesinde 15 km stabilize yol,1 adet köprü, 1 adet sanat yapımı gerçekleştirilmiş olup,zaman zaman bozulan yollarımızın bakım ve onarımları yapılmaktadır.
İ-d) HABERLEŞME VE TV. RADYO HİZMETLERİ :
İlçemize bağlı tüm köylerde telefon bulunmaktadır. İlçe merkezinde 1000 Abonelik Dijital santral bulunmaktadır. 7 Köyümüz bu santrale bağlıdır. Ayrıca Kalecik Köyümüzde 250 Kapasiteli, Beşpınar Beldemizde 500, Güçlü Köyümüzde 250, Yakupabdal Köyümüzde 250, Gökçedere Beldemizde 500 Abonelik santral bulunmaktadır. Kalecik ve Beşpınar’daki santrallerden Erzincan iline bağlı bazı köylerde faydalanmaktadır.
İlçemizde Türk Telekom Teşkilatında 2 İşçi 1 Adet Kamyonetle hizmet vermektedir.
İlçemizde PTT Teşkilatı da 2 personel ile hizmet vermektedir.
Yine İlçemiz ve beldelerde özel şirkete ait GSM şubesi vardır. TV. Yayınları Belediyenin kurduğu anten istasyonundan seyredilmektedir.
SAĞLIK DURUMU
İlçemizde Toplum Sağlığı Merkezi Bünyesinde ayakta tedavi ve koruyucu hekimlik alanına yönelik olarak hizmet verilmektedir. Ayrıca İlçe Merkezinde, Gökçedere ve Beşpınar Beldelerinde olmak üzere 3 Adet Aile Hekimliği Pilot Uygulaması bulunmaktadır. Devetaşı, Çatalçeşme, Yelpınar, Yakupabdal, Kavaklı, Petekli, Kalecik, Serenli ve Işıkova köylerinde birer sağlık evi bulunmaktadır. Bunun dağılımı şöyledir.
Demirözü Merkez Sağlık Ocağı: 1 Doktor, 2 Hizmetli, 2 Hemşire, 1 Sağlık Memuru, 1 Tıbbi Sekreter, 3 Ebe, 6 Acil Tıp Teknisyeni, 1 laborant,3 Şoför,3 V.H.K.İ.ni görev yapmaktadır.
Gökçedere Sağlık Ocağı : 1 Aile Hekimi, 1 Ebe, görev yapmaktadır.
Beşpınar Sağlık Ocağı : 1 Aile Hekimi, 1 Ebe, görev yapmaktadır.
Kalecik Sağlık Evi : 1 Hemşire, görev yapmaktadır.
Toplum Sağlığı Merkezinde 2 ambulans ve 1adet kartal marka otomobil bulunmaktadır.
KÜLTÜR VARLIKLARI
ÇİFTETAŞ (HARDİŞİ) HÖYÜK
Demirözü İlçesinin kuzeyindeki Çiftetaş Mahallesinin yaklaşık 700 mç kuzeyinde, Çiftetaş - Çorak yada Çiftetaş - Çayıryolu yolunun doğu kenarında yer alan höyük Bayburt - Demirözü anayolundan yaklaşık 2 km uzaklıktadır. Hem höyüğe hemde bugünki mahalleye adını veren iki mezar taşı bu höyüğün hemen batısında bulunmaktadır. Yaklaşık 58X48 m. ölçülerinde bir alanı kaplayan höyüğün doğu yarısı kısmen tarla olarak kullanılmakta. Höyükte ağırlıklı olarak Orta Çağ - Modern dönem buluntuları ele geçmesinin yanı sıra az sayıda Demir Çağı buluntusu olduğu da bilinmektedir.
GÜNEŞLİ MEZARLIK ALANI
Demirözü ilçesinin 2.6 km doğusundaki Güneşli mahallesinin hemen doğu eteğine kurulduğu büyük tepenin güney eteği, yani mahallenin güneydoğusundaki etek ve kurumuş akarsu yatağının rasında bulunan alanda yapılan yüzey araştırmasında Sagona, Tümülüs olabileceğini düşüdüğü bir grup tepecikten oluşan yaklaşık 370x180 m ölçülere sahip alanın mezarlık alanı olabileceğini belirtmekte. Bu tepelerden on tanesi 8.5x7 m ölçülerinde, diğerleri ise daha küçük boyutludur. Mezarlık olabileceğini düşündüğü bu alandaki tepecikleri Bayrampaşa ve Arpalı'daki küçük tepeciklere benzetmekte ve Demir Çağa tarihlenmektedir.
DEĞİRMENTEPE (DEMİRÖZÜ TEPE) YERLEŞİM ALANI
İlçemizin güneyinde, Demirözü - Gökçedere yoluna girilip ilçeden çıkmadan önce soldaki patika yol takip edilerek ulaşılan alanda, Demirözü'nün güneybatı eteklerindeki çok yüksek olmayan üç doğal tepeden güneydeki en yüksek olanının üzerindedir. Alanda Demir Çağ, Orta Çağ ve Modern dönem buluntuları ile obsidyenler ele geçmiştir.
KARAÇAYIR MEVKİİ
İlçemize 7 Km uzaklıktaki Bayrampaşa Köyü ile, 5 km uzaklıktaki Çakırözü Köylerinin sınırında, iki köyü birbirine bağlayan yolun hemen yanında yer almaktadır. Köy deresi ile Bayrampaşa Kalesinin buluduğu tepenin devamında yer alan yamaç yerleşmesidir. Doğu - Batı uzantılıdır ve 1610 m. yüksekliğe sahiptir. Yerleşmenin bulunduğu alan 240x45 m boyutlarıyla yarı dairesel bir yapıya sahiptir ve bu yapılar keramiklerin etrafa yayılmasından anlaşılmıştır. Yerleşmede iki kalın duvar yapısı tespit edilmiştir. Bunlardan ilki 2.90 m. diğeri ise 1.80 m. genişliğindedir ve bunların ikisinin arasında 1.3 m. açıklık bulunmaktadır. Oldukça zengin keramik buluntularına yerleşmenin her yerinde rastlanmıştır. Sulama amçlı açılan bir çukur etrafından kısmen tahrip edilmiştir. Söz konusu çukurun içinden ve etrafından toplanan çanak çömlekleri Sagona, M.Ö. III. Binyıl Erken Trans Kafkasya kültürlerine karakterize eder ve Erken Bronz Çağ'da yerleşme görüldüğünü belirtir.
GÖKÇEDERE (PULUR) HÖYÜK
İlçemizin yaklaık 13 km batısında bulunan Gökçedere kasabası içerisinde, Demirözü - Gökçedere yoluna paralel uzanan akarsuyun hemen güneyinde, günümüzde TEDAŞ binası olarak kullanılan alanın hemen arka tarafında yer alan höyük orjinalde büyük bir tepedir ancak büyük bir kısmı tahrip olmuştur. Bugüne gelebilen güney kısmı ise 115x85x10 m. ölçülerindedir. Sagona ele geçen buluntuları Geç Kalkolitik Çağ, Erken Bronz Çağ ve Demir Çağ'a işaret ettiğini belirtmektedir. Ünsal Höyükte bulunan Karaz kültürü keramiklerinin varlığı göz önünde bulundurularak, Karaz kültürünün bu bölgeye kadar uzandığı fikrinin desteklenebileceğini de belirterek höyüğü "Karaz Kültürü ile Ortak Özellik Taşıyan Yerleşimler" arasında değerlendirmiştir.
ÇİMENTEPE HÖYÜK
Bayburt'un güneybatısında, İlçemize bağlı Gökçedere beldesinin yaklaşık 15 km. güneybatısında bulunan Bayburt'a 50 km, Demirözü'ne 22 km. uzaklıktaki Çimentepe Köyünün 500 m. kuzeyinde, yolun doğu yarısında kalan orta büyüklükte bir tepe olan höyük, 160x130 m. ölçülerinde ve yaklaşık 10 m. yüksekliktedir. Bayburt bölgesindeki en zengin höyüklerden birisidir. Höyükten toplanan keramikler höyüğün kesintisiz yerleşme gördüğünü göstermektedir. Ele geçen buluntuları Erken Bronz Çağ, Geç Bronz Çağ ve Demir Çağa işaret ettiğini belirten Sagona'ya göre, bu keramikler içerisinde M.Ö. III. Binyıl Erken Trans Kafkasya örneklerinin de yer aldığını belirtmektedir. Her tarafında yoğun şekilde tarımsal faaliyet yapılan höyüğün, köy yerleşimine yakınlığı ve bir şahsa ait arazide yer alması sonucu olarak höyüğün tahrip olması önemli ölçüde engellemiştir. Ancak tüm bunlar yinede höyüğün gerçek yükseltisini kaybetmsinin önüne geçememiştir.
İVECİKLERİN TEPESİ
İlçemize 7 km. uzaklıktaki Bayrampaşa Köyünün 1.5 km. güneyinde yer almaktadır. Kuzey - Güney doğrultulu höyüğün etrafında yoğun olarak tarım yapılmaktadır. Tarımsal faaliyetler höyüğün hem gerçek yükseltisini hemde özelliğini kaybetmesine sebep olmuştur. Kılıç Kökten bu höyüğü bölgedeki araştırmaları sırasında tespit etmiş , ancak höyüğün prehistorik iskanı ile ilgili açıklamalarda bulunmamış. ayrıca höyüğün çevresindeki arazilerin verimsizliğine taban suyunun burayı adeta bir bataklık haline getirdiğine de dikkat çekmiştir. Höyüğün bu çağı ile ilgili bilgiler şimdilik varsayımlardan öteye gitmemektedir. Ünsal Höyüğü "Karaz (Hurri) Kültürü ile Ortak Özellik Taşıyan Yerleşimler" arasında değerlendirerek; M.Pehlivanın höyüğü, bölgedeki diğer merkezlerde görülen üç periyottan ikincisine dahil ederek ve M.Ö. 3000-2600 yıllarına tarihlendirdiğini belirtmektedir.
BAYRAMPAŞA TEPE
İlçemizin batısındaki Bayrampaşa Köyünün güneydoğusunda, Demirözüm - Gökçedere yolundan Bayrampaşa'ya doğru giden patika yolun 100 mç doğusunda yer alan tepe 60x60x10 m. ölçülerinde küçük bir konik tepecik görünümündedir. Etrafı tamamen tarım arazileriyle çevrili olan ve batısından akarsuyun geçtiği höyüğün ele geçen buluntularının çoğu etrafında, zemin seviyesinde ele geçmişlerdir. Höyükten ele geçen buluntular Geç Katolik Çağ, Erken Bronz Çağ, ağırlıklı olarak Demir Çağ ve son olarak da Orta Çağ'a kadar tarihlenmektedirler.
HOBURNU TEPE (EYMÜR)
İlçemizin batısında Eymür Köyünün yaklaşık 1 km. doğusunda yer alan tepe-höyük 100x100 m. lik alanı kaplamakta ve tepe kısmından Eymür köyü görülebilmektedir. Tepenin etrafı tarım arazileri ile çevriliyken üst kısmı da hayvan otlağı olarak kullanılmaktadır. Ele geçen buluntuları Erken Bronz Çağ, Demir Çağ, Hellenistik - Roma, Orta Çağa kadar uzanmaktadır.
YAZIBAŞI HÖYÜK
İlçemizin yaklaşık 11 km. güneyindeki Yazıbaşı Köyü'nün hemen doğusunda bulunan doğal tepe üzerinde yer alan höyüğün batı yamacından itibaren modern köy başlamaktadır. Yaklaşık olarak 20x30x10 m. ölçülerinde olan höyüğün, üst kısmında bulunan kaçak kazı çukurlarından birinde mimari duvarlar açığa çıkarılmıştır ki bu alanda birde yangın tabakası mevcuttur. Güneyinde de kaçak kazı çukurları bulunan ve yoğun şekilde tarım yapılan höyük ele geçen buluntularıyla ağırlıklı olarak Demir Çağ ve Hellenistik - Roma Dönemine işaret etmektedir.
BEŞPINAR HÖYÜK
Baybur'ta 48 km. ilçemize 13 km. uzaklıkta, ilçenin güneyindeki Beşpınar beldesinin çıkışında, belde okulunun karşısında ve köy yolunun hemen solunda yer almaktadır. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu höyük, oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Tarımsal faaliyetler höyüğe zarar veremeyecek kadar uzakta olmasıyla birlikte bir kaç kaçak kazı sonucu höyük az da olsa tahrip edilmiştir. Bulunduğu konum itibariyle ilçenin güneyinden başlayıp, yine güneye doğru yaklaşık 16 km. devam eden 800 - 1200 m. genişliğindeki vadinin orta kısmında Yazıbaşı höyük, en kuzeyinde Değirmentepe höyük yer almaktadır. Yüzeyden ele geçen keramik buluntularıyla Erken Tunç ve Demir Çağa tarihlendirilmiştir. Sagona bu höyüğün yer aldığı Beşpınar Beldesinin yaklaşık 2 km. kuzey batısında yaklaşık 25 m. yükseklik ve 200 m. çapa sahip alana yayılmış bir tepenin bulunduğundan bahsetmektedir. Bu yereşim alanında yapılan araştırmalar sonucu elde edilen bulgular Geç Kalkolitik Çağ, Erken Bronz Çağ, Geç Bronz Çağ, ağırlıklı olarak Demir Çağ, Hellenistik - Roma, Orta Çağ ve modern döneme işaret etmektedir. Ayrıva köylülerin belirttiğine göre alanın kuzeyinde pulluk sürülürken 50 cm. yükseklikte bir raş torzo (heykel gövde kısmı) dan oluşan bir heykele ait iki parçanın ortaya çıkarıldığı de belirtilmiştir.
DİKMETAŞ
İlçenin güneybatısında bulunan Yukarı Dikmetaş Köyünün 500 m. güneyinde Demirözü - Beşpınar yolunda, Beşpınardan yaklaşık 5 km. sonra kuzeye ayrılarak köye ulaşan yolun 100 ç batısında yer alan yaklaşlık 150x10 m. lik bir alanı kaplayan tepeden ele geçen bulgular ağırlıklı olarak Demir Çağa işaret etmektedir.
GUNDULAK TEPE
İlçenin güneydoğusunda, ilçe merkezine 8 km. uzaklıktaki Yukarı Pınarlı Köyünün yaklaık 500 m. kuzeyinde yer almaktadır. Höyüğün etrafında yoğun şekilde tarım yapıldığından, köyük, tahripbat sonucu gerçek yükseltisini kaybetmiştir. Gundulak tepeden alınan keramikler Geç Kalkolitik Çağa ait olmakla birlikte M.Ö. 5. bin yılın ortalarından M.Ö. 4. bin yılın sonlarına kadar olan döneme tarihlenmiştir. Sagona buradan ele geçen keramiklerin Doğu Anadolu ve Kuzey Suriye bulguları ile benzerlik gösterdiğini ifade etmektedir. Bu höyükten toplanan obsidyen aletler dönemin özelliklerini yansıtması bakımından önemlidir. Analizleri yapılan obsidyenlerden bir kısmı ise Geç Neolitik/Erken Kalkolitik döneme tarihlenmiştir. Bunların arasında düzeltilmiş ok uçları, yuvarlak kazıyıcılar, rötuşlanmış burun kazıyıcılar ve çeşitli dilgiler vardır.
ÇANLAR TEPE
İlçenin güneydoğusunda ilçe merkezine 8 km. uzaklıktaki Yukarı Pınarlı Köyünün yaklaşık 300- 350 m. güney doğusunda yer alan yaklaşık 40x40 m.lik doğal bir tepelik üzerindeki yerleşime en kolay ulaşım yolu Bayburt - Demirözü yolunun Yukarı Pınarlı köyüne doğru girilen patika yoldur. Az sayıdaki buluntuları Demir Çağa işaret etmektedir.
PULUR CAMİİ
Bir avlu içinde bulunan camii, giriş kapısı üzerindeki kitabaye göre, Akkoyunlu Ferahşad Bey tarafından yaptırılmıştır. Şah İsmail ile Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Savaşı sırasında Osmanlı Devletine büyük yardımlarda bulunan Ferahşad Bey'e büyük topraklar bağışlamış ve bunu sonradan Kanuni Sultan Süleyman da tasdik etmiştir.
Yapı Osmanlı mimarisindeki tek kubbeli cami tipindedir. Dış görünümü ile uzaktan dikkati çeker. Camiinin genel mimari uslubu diğer Osmanlı camiilerine benzemektedir. Ancak kubbe ve trompların üzeri çinko ile kaplanmış ve kubbe eteğine ahşap bir saçaklık ilave edilerek orjinal durumunu kaybetmiştir.
Cami, sarı koyu pembe kesme taşlardan gayet muntazam bir işçiliğe sahiptir. Giriş kapısı cepheden pek az taşkın, sivri kemerlidir. Taştan yapılan yapının kemer alınlığında iki satır halinde nesih kitabe yer alır.
ÇATALÇEŞME CAMİİ
Pulur cami ile aynı plan şemasına sahip diğer bir eser, Akkoyunlular'a ait Çatalçeşme camiidir. Bu plan şemasının ilk örnekleri XIV. YY. ilk yarısından itibaren Menteşe, Germiyan, Candaroğulları Beylikleri tarafından verilmiş ve Osmanlı yapılarıyla paralel bir durum göstermiştir. Caminin minare kaidesi kesm taştan, silindirik gövdesi ise tuğladan yapılmıştır. Kare planlı aa mekanı örten kubbe yıkılmış, daha sonra yerine ahşap bir örtü yapılmıştır.
BAYRAMPAŞA KALESİ
Bayburt'a 37 km. uzaklıktaki Bayrampaşa Köyünün 2 km. kuzeydoğusunda yer alan Bayrampaşa Kalesi çevreye hakim bir konumda yer almasıyla dikkat çekmektedir. Bu kaleden Bayburt Kalesi görülmektedir. Kale bu özelliği ile ovayı - çevreyi Bayburt'a kadar gözetlemek amacı ile yapıldığı izlenimi uyandırmaktadır. Güzel manzarası ile ilgi toplayan Bayrampaşa Kalesinin yalnızca batı tarafındaki surları ayakta kalabilmiştir. Kale, Ortaçağ mimarisini yansıtmaktadır.
PULUR HAMAMI
Gökçedere'de Akkoyunlular'a ait olan iki hamamdan biri tamamen kaybolmuş diğeri ise harap olmuştur.
Camiin güneybatısında bulunan hamam büyük ölçüde tahrip edilmiş olup yakın zamana kadar depo olarak kullanılmıştır. Hamamın güney tarafı kare mekan şeklindedir ve bu mekanı örten kubbe yıkılmıştır.
ANONİM KÜMBET
Oldukça küçük ölçülerdeki eser, iç ve dış taraftan sekizgen bir plan gösterir. Sekizgenin köşeleri iç tarafa dekoratif mahiyette küçük üçgen ve istiridye şeklinde yumuşatılmıştır.
Bu kümbetin kime ait olduğu bilinmemektedir.
YAKUP ABDAL ZAVİYESİ
Halk arasında Yakup Abdal Türbesi olarak bilinen zaviye, Bayburt'a 48 km, Demirözü'ne ise 20 km. uzaklıktaki Yakupabdal Köyünde bulunmaktadır.
Köyün ismini Yakup Abdal'dan almış olması kuvvetle muhtemeldir. Zaviyenin kurucusunun Yakup Abdal isminde bir kişi olduğu kaydedilmiş; meşihatlık görevinin ise Yakup Abdal'ın torunlarıdnan Ebu'l - Müslim Veled-i Çırak tarafından yapıldığı kayıt düşülmüştür. Zaviyenin Selçuklular devrinde yapıldığı tahmin edilmektedir.
GÖKÇEDERE (PULUR) MEDRESESİ
Pulur Camii'nin avlusunda bulunmaktadır. Bu yapı (L) şeklinde tek katlı bir yapıdır. Doğu-Batı yönünde yanyana sıralanan üç oda kuzey kanadını, kuzey - güney doğrultusunda bulunan iki dikdörtgen oda doğu kanadını ve her iki kanat bu (L) şeklini meydana getimiştir.
Yapı düz toprak damla örtülüdür. Cami gibi iki renkli kesme taşlardan yapılmıştır. İç kısımlar ise dolma duvardır.
Küçük ölçüdeki bu medrese odalarında güzel nişlerle süslü ocaklar dikkati çeker.
Ayrıca XVIII. YY. seyyahı olan Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde bu medreseden bahsi dikkat çekicidir. Akkoyunlu Ferahşad Beyin bu medreseyi XVI. YY. da yaptırdığı tahmin edilmektedir.
